Per 2016 zijn dankzij de Wet werk en zekerheid (Wwz) de regels met betrekking tot de opbouw en de duur van de WW‐ en WGA-loongerelateerde uitkering versoberd. De Stichting van de arbeid heeft gepleit om die bezuiniging te repareren. De Stichting Private Aanvulling WW en WGA (SPAWW) is de belangrijkste uitvoerder van de reparatie van het zogenoemde derde WW-jaar. Middels verzamel-cao’s worden de wijzigingen van de Wwz tenietgedaan. De huidige verzamel-cao’s lopen op 1 oktober 2022 af. Het is nu tijd om te beoordelen of doorgaan met SPAWW zinvol is. De Stichting van de arbeid vindt van wel. Enkwest van niet.

Om tijdig de voorbereidingen te kunnen treffen op het vervolg vanaf 1 oktober 2022 heeft er een evaluatie van de SPAWW-regeling plaatsgevonden. Aan de hand van een gezamenlijk opgestelde (gesloten) vragenlijst hebben de bij de Stichting van de Arbeid aangesloten organisaties in eigen huis bij cao-partijen geïnventariseerd hoe cao-partijen – die uiteindelijk gaan over het al of niet deelnemen aan de PAWW-regeling - aankijken tegen het vervolg vanaf 1 oktober 2022. Bijna de helft van de deelnemende branches en ondernemingen beogen de afspraak te verlengen, het grootste deel van de andere helft weet het nog niet en een beperkt deel wil niet verlengen. Een duidelijke meerderheid is geen voorstander van het uitbreiden van de PAWW-regeling met re-integratieactiviteiten zoals scholing, van-werk-naar-werk of herplaatsingsregelingen. Veel werkgevers beschouwen onderdelen als de aanmelding, de periodieke aangifte en afdracht van de bijdrage als een (extra) administratieve last. Als de PAWW niet bindend zou zijn verklaard voor de sector, dan zou een minderheid van de werkgevers (25%) zich vrijwillig aansluiten, 32% zou dat niet doen en 42% heeft er geen uitgesproken mening over. Er bestaan zeer uiteenlopende opvattingen bij werkgevers over de waarde van de PAWW. Daarbij denken werkgevers volgens SPAWW ook nadrukkelijk voor hun werknemers. Ze verwachten dat weinig werknemers er gebruik van zullen of zelfs kunnen maken en er daarom weinig waarde aan hechten. Het is volgens SPAWW evenwel goed mogelijk dat werknemers hier anders over denken. Bij werknemers is de regeling echter weinig bekend. Slechts 8 procent werknemers is goed bekend met SPAWW en 23 procent globaal bekend. Van de werknemers heeft verder 21 procent er wel eens wat van gehoord en 47 procent nog nooit. Wellicht heeft SPAWW om die reden in 2020 meer dan 354.000 euro besteed aan communicatie.

Met alle informatie uit de evaluatie die door SPAWW en de Stichting van de arbeid is uitgevoerd, stelt de Stichting van de arbeid dat ‘er reden is om aan te nemen dat een huidige cao-afspraak over de PAWW-regeling voor veel werknemers zal worden voortgezet’. Daarmee is volgens de Stichting er ook een bestaansrecht voor de stichting SPAWW om de activiteiten te continueren. Natuurlijk zijn er van de ongeveer 2,2 miljoen deelnemers aan SPAWW, werknemers die baat hebben bij de SPAWW-regeling. Er wordt dit jaar iets minder dan 95 miljoen euro aan uitkeringen verstrekt. Die worden betaald uit de afgedragen werknemerspremies. Maandelijks wordt zo’n circa 20 miljoen euro aan bijdragen gestort op de bankrekeningen van de Stichting. Naast de uitkeringen worden daar ook de uitvoeringskosten, begroot op 7,50 euro per deelnemende werknemer per jaar, mee betaald. In 2021 wordt er meer dan 252 miljoen euro aan premies ontvangen wat er mede voor zorgt dat inmiddels een vermogen van ruim een half miljard euro is opgebouwd. Gepland was om dat vermogen volgend jaar verder te laten toenemen met bijna 200 miljoen euro, maar besloten is om de premies te laten dalen. Dat verlaagt in ieder geval ook de drempel tot deelname voor cao-partijen die uiterlijk 1 januari 2022 moeten melden of zij de regeling willen verlengen.

De reparatie van de Wet Werk en zekerheid zorgt voor opheffing van de versoberde WW-rechten en maximaal voor een derde jaar WW-uitkering of loongerelateerde WGA-uitkering. Dat kan een uitkomst zijn voor werknemers, zeker zij die daardoor de periode tot de AOW-leeftijd kunnen overbruggen. Dat die extra maanden uitkering na afloop van de wettelijke regeling gaan helpen in de zoektocht naar werk zal voor de meerderheid van de uitkeringsgerechtigden echter niet voor de hand liggen. De meerderheid van de betrokken partijen willen expliciet dat SPAWW geen enkele activiteit gaat ontwikkelen op het gebied van re-integratie, terwijl daar wellicht een veel meer toegevoegde waarde gecreëerd kan worden. Zonder re-integratieactiviteit een uitkering ontvangen is prima als je vervolgens met pensioen gaat. Voor andere scenario’s denken wij dat extra inzet van de sociale partners op het gebied van re-integratie in de eerste maanden van werkloosheid veel nuttiger is.

Nu is SPAWW een regeling waarvan de meerderheid van de werknemers eigenlijk helemaal niet weten waar dit voor is; een regeling die paternalistisch bedacht is, maar waarvan niemand de waarde kent. En ondertussen wordt er van alles opgetuigd om het soepel te laten verlopen met de bijbehorende kosten voor communicatie. Of moeten we het misschien zien als opmaat naar ideeën voor een nieuw stelsel; basisuitkering á la Borstlap en via verzamel-cao’s aanvullende regelingen op brancheniveau?