Het CPB is door het ministerie van SZW gevraagd om inzicht te geven in de structurele effecten van verlaging van de toetredingsdrempel tot de WIA van 35 procent arbeidsongeschiktheid naar 25, of 15 procent. Het CPB heeft daarbij bekeken wat de extra kosten voor uitkeringen zijn en ook wat het effect is op de werkgelegenheid.

De vraag naar verlaging van de ondergrens bestaat al sinds de verhoging ervan. Die verhoging werd ingevoerd met de komst van de WIA, die anders dan de ondergrens van 15 procent in de WAO, gesteld werd op 35 procent. Tijdens de behandeling van het WIA-wetsvoorstel werd toenmalig minister De Geus door GroenLinks en SP gevraagd om de uitkeringsondergrens niet te verhogen of in ieder geval niet boven de 25 procent te laten uitkomen. De Geus zag er, evenals de overige partijen, echter geen heil in. De ondergrens in het wetsvoorstel WIA was gekozen op grond van de adviezen van de Commissie Donner en de SER. De 35-minner zou zonder uitkering meer arbeidsmarktperspectieven krijgen omdat de werkgever in beginsel verantwoordelijk voor hem zou blijven. Dit was afgesproken met de sociale partners. Vreemd genoeg was een tweede argument dat een lagere ondergrens tot een aanmerkelijke toename van het aantal gedeeltelijk arbeidsgeschikten zal leiden. Dat bleek ook wel uit de verwachte besparing van de maatregel die ingeboekt werd voor 500 miljoen euro.

De 35-minner bestaat inmiddels een jaar of 15 en regelmatig is er aandacht voor deze groep. Dat komt vooral doordat de belofte van de sociale partners om de 35-minner zoveel als mogelijk in dienst te houden in de praktijk veel minder uitvoerbaar is dan werd verwacht. Met een WIA-beoordeling op basis van verdiencapaciteit spelen immers niet alleen de beperkingen een rol, maar vooral het salaris voor arbeidsongeschiktheid. De sociale partners, verenigd in de Stichting van de arbeid hebben een klein jaar geleden de aanbeveling gedaan om te laten doorrekenen wat het kost om de WIA-ondergrens te verlagen naar 25 of 15 procent. Opmerkelijk was dat dit voorstel werd gedaan in het licht van inkomensbescherming en arbeidsparticipatie. Dit voortschrijdende inzicht was in ieder geval de reden van het CPB-rapport dat nu voorligt.

De conclusies die u zelf waarschijnlijk ook kunt bedenken, zijn dat een verlaging van de ondergrens veel geld gaat kosten. Voor een verlaging naar 25 of 15 procent zal respectievelijk 260 en 430 miljoen euro vrijgemaakt moeten worden. CPB verwacht niet dat de verlaagde uitkeringsgrens een aanzuigende werking zal hebben. Wel zal het beroep op de Participatiewet en de Werkloosheidswet dalen. Meer directe lasten voor de werkgevers dus. Daarnaast moet bedacht worden dat met een verlaging van de ondergrens in de WIA, het voor de hand ligt dat hetzelfde zal gebeuren in de Ziektewet. De invloed op inkomensverzekeringen zal uiteraard groot zijn, met nieuwe schades voor WGA-hiaatverzekeringen en WGA-eigenrisicodragersverzekeringen. Aan de andere kant komt er een aanzienlijke groep bij die onder de no-riskregeling van de Ziektewet zal vallen.

U kunt de doorrekening van het CPB hier vinden.