Het Centraal Planbureau heeft een ‘policybrief’ geschreven over het verzekeren van arbeidsongeschiktheid. De brief is een literatuurstudie van acht kantjes waarin wordt geconcludeerd dat verzekeraars

Het Centraal Planbureau heeft een ‘policybrief’ geschreven over het verzekeren van arbeidsongeschiktheid. De brief is een literatuurstudie van acht kantjes waarin wordt geconcludeerd dat verzekeraars de verwachtingen op het gebied van preventie en re-integratie niet waarmaken. Omdat het een literatuurstudie is, bevat de brief van CPB geen nieuws op het gebied van re-integratie in de WGA. Wel komt het planbureau met een zeer opmerkelijke aanbeveling.

Het CPB stelt dat het bij de introductie van het duale stelsel in de WGA de verwachting was dat verzekeraars de financiële risico’s voor werkgevers zouden beperken én dat zij zouden bijdragen aan preventie en re?integratie. Een aantal onderzoeken worden vervolgens aangehaald om te tonen dat deze verwachtingen niet of nog niet zijn waargemaakt. Een onderzoek uit 2015 toont aan dat middelgrote, privaat verzekerde bedrijven het zelfs iets slechter doen dan publiek verzekerde middelgrote bedrijven. Het CPB denkt dat dit kan komen doordat publiek verzekerde bedrijven door de directe doorvertaling van hun schadelast via premiedifferentiatie een grotere prikkel tot schadelastbeperking zouden ervaren dan privaat verzekerde bedrijven. Dat lijkt ons echter sterk, aangezien een eventuele WGA-premieverhoging pas op z’n vroegst vier jaar na de eerste ziektedag wordt doorgevoerd.

Een andere door CPB aangedragen oorzaak vinden we meer plausibel: ‘verzekeraars laten tot nu toe na om de afzonderlijke verzekeringsmarkten voor de loondoorbetaling bij ziekte en de WGA goed te integreren’. Daardoor is de financiële verantwoordelijkheid voor de volledige periode waarvoor een werkgever moet zorgen voor preventie en re?integratie doorgaans versnipperd. Volgens CPB kan dit komen doordat de markt voor loondoorbetaling bij ziekte vooral kleine en middelgrote bedrijven trekt, terwijl de vraag op de private markt voor de WGA vooral door grote bedrijven wordt uitgeoefend.

CPB stelt dat de combinatie WGA en loondoorbetaling vooral aantrekkelijk is voor (middel?)grote bedrijven, omdat zij relatief vaak al een private WGA? verzekering hebben. Bij kleine werkgevers zou eigenrisicodragen minder in trek zijn omdat het enerzijds onbekend is bij de werkgever en anderzijds omdat de stabiele sectorpremie van de publieke verzekering aantrekkelijk is. Op basis van loonsom geeft UWV overigens aan dat het verschil met kleine en middelgrote werkgevers niet zo groot is: 31% van de middelgrote bedrijven is WGA eigenrisicodrager tegenover 26% van de kleine werkgevers.

Volgens CPB zou het helpen om voor kleine werkgevers individuele WGA-premiedifferentiatie te introduceren.  Dit zou ten goede komen aan de stimulering van preventie inzet en bovendien WGA eigenrisicodragerschap aantrekkelijker maken. CPB stelt dat premiedifferentiatie echter grote financiële risico’s voor kleine werkgevers met zich meebrengt. De oplossing van de onderzoekers is vervolgens verrassend:

De financiële risico’s voor kleine bedrijven (bijvoorbeeld tot tien keer de gemiddelde loonsom) kunnen worden beperkt met een verplichte publieke verzekering voor het tweede jaar loondoorbetaling bij ziekte zonder premiedifferentiatie. Dit leidt echter tot een verdere versplintering van deze markt en minder financiële prikkels voor preventie. De negatieve effecten op de overheidsuitgaven en de werkgelegenheid kunnen beperkt blijven indien een dergelijke verplichte regeling beperkt blijft tot deze echt kleine bedrijven.

Om ervoor te zorgen dat er zonder al te veel financiële risico’s werk gemaakt gaat worden van preventie en re-integratie in de WGA, zou er dus een publieke verzekering van het tweede jaar van loondoorbetaling bij ziekte moeten komen voor kleine werkgevers. Of deze oplossing de private verzekeraars extra zal stimuleren bij de aanpak van arbeidsongeschiktheid durven we te betwijfelen.

Waar we niet aan twijfelen, is dat minister Asscher de CPB conclusie prima kan gebruiken bij het opstellen van zijn beloofde ‘slimme plan’. Asscher vindt namelijk dat kleine werkgevers een reëel probleem hebben door de uitgebreide financiële verantwoordelijkheden bij ziek en arbeidsongeschikt personeel. De minister wil dat voor kleine werkgevers risico’s worden weggenomen zodat zij weer personeel gaan aannemen. Dankzij CPB weet hij nu hoe.