Vorige week vond het lang verwachte debat over het rapport van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) plaats. Het werd geen debat over specifieke details in het advies van OCTAS, maar er waren toch enkele interessante meningen te horen. Vooral wat de formerende partijen er nou van vinden is natuurlijk het optekenen waard. En dat hebben we dus gedaan.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: na de zomer hoort u meer. De drie Octas-varianten worden momenteel verder uitgewerkt door Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid, om te beoordelen wat alles gaat kosten en opleveren. Van Gennip benoemde al wel enkele punten waar SZW mee zit. Zo is het de vraag of in variant 1 (Huidig stelsel beter) wel voldoende prikkels voor werknemers en werkgevers overblijven om zich in te zetten voor re-integratie. Bij variant 2 (Werk staat voorop) valt en staat de betaalbaarheid van het stelsel met het succes dat bij re-integratie geboekt kan worden. De vraag bij variant 3 (Basis voor alle werkenden) maakt SZ&W zich zorgen of de regeling door stapeling van uitkeringen niet te complex wordt. Mocht u overigens een opfrissertje nodig hebben over de varianten, klik dan hier.

Wat vinden de formerende partijen van de OCTAS-varianten? Van BBB weten we dat nog niet want die waren niet bij het debat aanwezig. De VVD wel en de partij spreekt zijn grote voorkeur uit voor variant 2, waarbij vijf jaar de nadruk ligt op re-integratie voordat de definitieve arbeidsongeschiktheidsuitkering plaatsvindt. NSC ziet het net wat anders; hen klinkt scenario 3 als muziek in de oren. Een basisverzekering voor alle werkenden dus. Omdat dit een langdurige stelselwijziging vereist vindt NSC dat een heleboel maatregelen die worden genoemd om het huidige stelsel te verbeteren nu al genomen kunnen worden. Denk daarbij aan het verlagen van de WIA-ondergrens, de aftopping van het maatmanloon bij de WIA claimbeoordeling en een uitbreiding van de no-riskpolis. Overigens ziet NSC ook het voordeel van variant 2 waarbij er veel tijd wordt uitgetrokken voor re-integratie. Prettig voor de verzekerde en het verlicht daarnaast de druk op het UWV. De PVV-vertegenwoordiging maakte niet meteen de indruk langdurig op de OCTAS-plannen gestudeerd te hebben. Er werd gesteld dat als het tekort aan artsen is weggewerkt, de meeste bestaande problemen wel opgelost zullen zijn.  

Overige aanwezige partijen D66, SP PvdA/GL en SGP (mede namens CU) hebben hun eigen verschillende meningen over OCTAS. D66 wil het liefst gaan mengen en het beste van variant 2 met elementen van variant 3 samenvoegen, terwijl tot dat dit gereed is zaken uit variant 1 worden opgepakt. De SP vindt vooral dat per vandaag de ondergrens van de WIA naar 15% moet. Verder maakt de partij zich grote zorgen over de eventuele uitwerking van variant 2. De SP hoopt dat de re-integratie-uitvoering dan volledig publiek wordt uitgevoerd zodat er geen commerciële re-integratie-cowboys langskomen om miljarden euro’s op te halen. PvdA/GL maakt zich ook zorgen om de 35-minner en zou graag zien dat bij de OCTAS-uitkering een ontslagverbod voor deze groep wordt betrokken. De partij(en) voelen niet veel voor een volledige stelselwijziging omdat dit veel tijd in beslag neemt en er acute actie vereist is. SGP en CU spreken geen variantvoorkeur uit, maar zijn op zoek naar een eenvoudiger, evenwichtiger en ‘activerender’ stelsel met betere re-integratiemogelijkheden. Verder vragen deze partijen de aandacht voor arbeidsongeschikten die in het huidige WIA-stelsel buiten de boot vallen, zoals jonggehandicapten.

Wvttk

Verder kwamen nog een aantal gerelateerde onderwerpen ter tafel. Minister Van Gennip slaat alarm over een onverwachte stijging van WIA-instroom die met name veroorzaakt wordt door jongeren met burn-outklachten. Beter nieuws heeft de minister over de achterstanden in sociaal medische beoordelingen. De werking van de Sociaal medische Centra met taakdelegatie lijkt echt goed te werken en wordt momenteel zo snel mogelijk UWV-breed uitgerold. SGP en CU vragen nog maar eens aandacht voor de oneerlijke uitwerking van arbeidskorting voor IVA-gerechtigden. Van Gennip heeft wat dat betreft geen oplossing, want het kabinet maakt op dit punt een andere keuze.

Afsluitend nog even over OCTAS. Na het mei-reces kunt u het beste even een uurtje tijd reserveren. Er volgt dan een document van minister Van Gennip met antwoorden op de 103 vragen die de partijen hebben gesteld over de OCTAS-rapportage.