We hebben de sociale zekerheid niet meer op orde in Nederland. Dat komt omdat we te weinig werknemers en te veel zelfstandigen zonder personeel hebben. Een wijs man leerde me ooit dat een oplossing soms voor het ‘oprapen’ ligt maar dat je er langs loopt zonder het op te merken. Volgens mij ligt dat ook zo met het vraagstuk van de zzp’ers en schijnzelfstandigheid. Ik heb daarom besloten mijn wijsheid met de heren Wouter Koolmees en Wopke Hoekstra te delen. Gratis en voor niks, maar dan moet het met die hele zzp-discussie daarna wel gedaan zijn.

Om te bepalen of iemand werknemer is of niet hebben we de GAL-toets. Als iemand onder Gezag Arbeid verricht en daarvoor Loon ontvangt is er sprake van GAL en daarmee een werknemer. Naast GAL is er ook nog de ‘B’ van bedoeling. Het is namelijk ook van belang wat de betrokken partijen voor ogen hebben; indien een opdrachtgever en een opdrachtnemer de Bedoeling hebben dat er geen werkgever-werknemer-relatie ontstaat, dan is dat volgens de Nederlandse rechters van belang. Tot zover de theorie. De praktijk is dat GAL al teveel van het goede is, laat staan de Bedoeling van de betrokken partijen. Ik zal het uitleggen aan de hand van enkele eenvoudige voorbeelden uit mijn beklagenswaardige positie als adjunct-directeur van gezinsbedrijf Vluggen.

Laat ik beginnen in alfabetische volgorde: de ‘A’ van Arbeid. Arbeid is van geen enkel belang bij het beoordelen van een verhouding. Het zegt bijvoorbeeld niets over de gezagsverhouding. Zoon nr. 2 heeft op dit moment vakantie en op alle momenten geld tekort. De simpele oplossing is natuurlijk een heitje voor een karweitje: stofzuigertje door het huis, sponsje over den automobiel en bezempje over het tuinpad. Resultaat: een euro in het knuistje. De vakantie is inmiddels halverwege en zoon nr. 2 is niet van de bank af te branden. Hoezeer hij ook extra munten wenst, alleen al het idee dat-ie, nota bene in zijn vakantie, een stap teveel zou zetten heeft een verlammende uitwerking op het immobieltje. Een heitje prima, het karweitje kunnen we, gezagsverhouding of niet, lekker zelf houden.

Dan de ‘B’ van bedoeling die partijen met de overeenkomst hebben. Zegt ook niks. Zowel zoon nr. 1 als ik hebben de bedoeling dat hij zelfstandig is. Doordeweeks als hij op onze kosten in zijn studentenkamertje ver weg zit, gaat dat redelijk. In het weekend minder, dan logeert hij namelijk bij ons. Gratis. Zo ook afgelopen weekend. Heel gezellig zo’n Koningsdag en het moet gezegd: hij was zeer zelfstandig. Zo goed als al zijn drank heeft-ie zelf gefinancierd. Jammer alleen dat we midden in de nacht werden gewekt door shotje nr. 1, ik bedoel zoontje nr. 1, die merkwaardige geluiden maakte terwijl hij op zijn knieën gezeten onze toiletpot leek te knuffelen.

We zijn aangekomen bij de ‘G’ van Gezagsverhouding. Laat ik het zo zeggen: iedere vader met een dochter in de leeftijdspanne van 11,5 tot ooit, weet dat gezagsverhouding een illusie is. Je wordt als verantwoordelijke partij voor haar ongevraagde bestaan enkel en alleen van nut geacht om de eerste fase van 0 jaar tot ooit, te financieren. Enige inspraak in om het even welke opvoedkundige kwestie wordt op zijn zachtst gezegd niet gewaardeerd, zij weet immers zelf het beste wat het beste voor haarzelf is.

Blijft over de ‘L’ van loon en daarmee raken we de kern van het verhaal. Waaruit blijkt dat iemand werknemer is, is lastig vast te stellen en zoals de praktijk uitwijst, veelal onmogelijk. Of iemand zelfstandig is, is echter zeer eenvoudig vast te stellen. Zoals de drie kleine zelfstandigen in mijn gezin laten zien, is geld het enige dat ondergeschiktheid onmiddellijk verraadt. Kortom; degene die aan het eind van de loonketen zit, is niet zelfstandig en dus werknemer. Enige wijziging die nodig is: GAL wordt gewijzigd van Gezag Arbeid Loon naar Geld Als Laatste. Hop, einde van de zzp-discussie. Mooi. Dan ga ik nu naar boven om verder met mijn dochter te discussiëren over het opruimen van haar kamer. Of zal ik eerst de WC gaat schoonmaken? Of wacht, dat wil zoon nr. 2 misschien wel doen tegen een buitenproportionele financiële bijdrage.