Het Wetsvoorstel Arbeidsmarkt in balans is ingediend. In april berichtten wij u al over het wetsvoorstel, aangezien het middels een internetconsultatie voorgelegd was. De overheid heeft maar liefst 444 reacties gekregen op de internetconsultatie, maar tot grote wijzigingen in het voorstel heeft dat niet geleid. We kunnen ons voorstellen dat de Raad van State dat een gemiste kans vindt.

De Wet Arbeidsmarkt in balans (Wab) moet een nieuwe balans aanbrengen tussen zekerheid en kansen binnen de arbeidsovereenkomst door de kosten- en risicoverschillen tussen contractvormen te verminderen. De Wet maakt onderdeel uit van een breder pakket van maatregelen die er gezamenlijk op zijn gericht om de balans op de arbeidsmarkt te verbeteren. Het gaat hierbij onder andere om de aangekondigde maatregelen rond de positie van zelfstandigen, de verplichtingen van werkgevers in verband met arbeidsongeschiktheid en ziekte en het stimuleren van een leven lang ontwikkelen. In dit artikel wordt de inhoud van het voorstel besproken. Inmiddels is ook lagere regelgeving voor de Wet Arbeidsmarkt in balans ontworpen. Deze ligt momenteel ter consult voor in een internetconsultatie.

Zoals gebruikelijk hebben UWV, Belastingdienst en de Raad van State zich gebogen over de Wab. De Belastingdienst en het UWV over de uitvoerbaarheid en de Raad van State over de inhoud. De beoordeling was waarschijnlijk de laatste klus van Piet Hein Donner, die per 1 november door Thom de Graaf is afgelost als vice-president van de Raad van State. Donner is niet enthousiast over de Wab. Het Wetsvoorstel wil vaste contracten promoten door flexcontracten duurder te maken. Niet logisch stelt de Raad. Flexwerk en vast werk blijft bestaan en ook de verschillen tussen de beide contractvormen. Een vaste baan betekent meer bescherming of voordelen in de sfeer van de sociale zekerheid, de fiscaliteit, de pensioenen en het cao-stelsel. Ook biedt een vaste baan grotere kansen op de woningmarkt (hypotheekverstrekking) en grotere scholingsmogelijkheden. Volgens de raad is er een fundamentele herijking van het arbeidsrechtelijke systeem nodig en is de Wab niks meer dan onderhoud aan het bestaande systeem. Simpelweg flexwerk onaantrekkelijker maken betekent niet dat werkenden automatisch een vast dienstverband krijgen. Het kan er net zo goed voor zorgen dat er nog veel meer zzp’ers bij gaan komen.

Volgens de Raad van State moet gezorgd worden dat op de arbeidsmarkt van de toekomst alle categorieën werkenden in principe weer aanspraak maken op de benodigde sociale bescherming, afhankelijk van de mate waarin zij bescherming nodig hebben. Dat vergt een fundamentele herijking van het arbeidsrecht, de sociale zekerheid en de fiscaliteit in onderlinge samenhang.

Minister Koolmees heeft de kritiek gelezen en schrijft in zijn reactie dat het wetsvoorstel een eerste stap is naar een arbeidsmarkt in balans. Om de balans op de arbeidsmarkt en tussen de verschillende contractvormen te verbeteren zijn ook aanvullende stappen nodig. Dit betreft de aangekondigde maatregelen met betrekking tot zelfstandigen, de verplichtingen van werkgevers bij arbeidsongeschiktheid en ziekte en permanent leren, aldus de minister. Koolmees wil al deze maatregelen nog in deze kabinetsperiode in werking laten treden. Wab is volgens de Raad van State weinig ambitieus, Koolmees is het zelf in ieder geval wel.