Afgelopen week heeft minister Van Hijum van het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid 366 vragen beantwoord over zijn begroting voor volgend jaar. Dat is best veel en we kunnen ons voorstellen dat u ze niet heeft doorgenomen. Daarom een korte samenvatting van, wat ons betreft, de belangrijkste vragen en vooral de antwoorden erop.

Er zijn door de Tweede Kamerfracties veel interessante vragen gesteld, maar lang niet allemaal van belang voor onze lezers. Zo gaan we er vanuit dat het antwoord op de Kamervraag: ‘Kunt u schetsen welke stappen een werkgever in de Wet verbetering poortwachter moet volgen bij langdurige ziekte van een werknemer?’ wel bekend zal zijn. Ook vragen over besteding van de transitievergoeding zijn interessant, maar als de antwoorden gaan over de periode tot 2018 vinden we vermelding in onze nieuwsbrief weer minder zinvol. Wat resteert zijn een aantal wetenswaardigheden rond de WIA en ziekteverzuim.

Om met het laatste onderwerp te beginnen; er is door TNO/CBS becijferd wat de maximale kosten van loondoorbetaling bij ziekte waren in 2022. Het verzuimpercentage bedroeg toen 4,9%, wat gelijk is aan ongeveer 70 miljoen verzuimdagen. Die verzuimdagen stonden in 2022 voor maximaal € 19,9 miljard aan loondoorbetaling tijdens ziekte. Maximaal, want TNO/CBS gaat hierbij uit van 100% loondoorbetaling, hetgeen in de praktijk wel voorkomt maar niet gebruikelijk is. Hoe dan ook; het gaat om veel geld. In 2023 heeft 51% van de werknemers wel eens een dag of langer verzuimd. Het ziekteverzuimpercentage in werkdagen kwam uit op 4,8%. In 2023 was griep, verkoudheid of een andere virusinfectie de voornaamste reden van verzuim door werknemers. Daarna volgden psychische klachten, waaronder overspannenheid en burn-outklachten. Ten slotte werden hoofdpijn, rugklachten en klachten aan buik, maag of darmen vaak genoemd als redenen.

Dan de WIA. De instroom is in 2023 met krap 5.000 gestegen ten opzichte van 2022. De toename van werkgelegenheid en stijging van de  AOW-leeftijd verklaart een derde van deze toename. In 2023 kregen meer mensen met corona als eerste ziektebeeld een uitkering. Dit verklaart 17% van de stijging van de instroom. De maatregelen die zijn getroffen in verband met de achterstanden in claimbeoordelingen hebben ook een instroom verhogend effect. Het gaat om factoren zoals de 60-plusmaatregel en voorschottoekenningen, die zo’n 35% van de toename veroorzaken. Als het goed is horen we eind dit jaar de verklaring(en) voor de resterende toename.

Een maatregel die achterstanden moet wegwerken is het ‘Praktisch Beoordelen’ dat sinds 1 juli 2024 gebeurt. In de eerste drie maanden zijn er in totaal 1.097 aanvragen conform de maatregel beoordeeld. Werknemers die praktisch beoordeeld zijn, zullen bij WIA-instroom doorgaans in de WGA belanden. In de WGA wordt een uitkeringsgerechtigde de eerste vijf jaar voorzien van actieve dienstverlening door UWV . Dit betekent dat er met de werknemer in ieder geval eens per jaar en gemiddeld twee keer per jaar een gesprek plaatsvindt. Met ingang van 2025 zijn nieuwe prestatieafspraken gemaakt. UWV zet gemiddeld 7 uur persoonlijke dienstverlening in voor mensen in de WGA-dienstverlening.

De WIA is zoals u weet aan modernisering, dan wel vervanging toe. Goed daarom dat de minister wordt gevraagd hoeveel budget er is gereserveerd voor de hervorming van de WIA. Het korte antwoord is: niks. Wel is er budget gereserveerd voor groepen die in de knel zitten, onder andere door WIA-hardheden. Totaal is er daarvoor de komende jaren tussen de € 100 en € 200 miljoen gereserveerd en vanaf 2039 structureel € 412 miljoen. Deze middelen zijn dus niet specifiek gereserveerd voor hervorming van de WIA.

De WIA wordt gefinancierd vanuit de Werkhervattingskas en het Arbeidsongeschiktheidsfonds. Dit jaar worden hieraan respectievelijk 2,6 miljard en 24,8 miljard euro bijgedragen aan werkgeverspremies. Volgend jaar stijgen deze bijdragen naar 3,0 en 26,3 miljard euro. Meer premies terwijl het vermogen maar oploopt. In 2025 zal er naar verwachting ruim 40 miljard euro aan Aof-vermogen zijn. Dat is uiteraard wel handig bij het dempen van het begrotingstekort tot onder de drie procent. We stellen bij deze voor om het Arbeidsongeschiktheidsfonds om te dopen in het EMU-fonds.

Rest nog wat verder ter tafel komt. De minister wordt gevraagd naar de reden om de compensatie van de transitievergoeding te beperken tot werkgevers met minder dan 25 werknemers. Dat is uiteraard een financiële reden; met de maatregel wordt rond de € 380 miljoen bespaard op jaarbasis. Van werkgevers met 25 of meer werknemers verwacht het kabinet dat ze financieel draagkrachtig genoeg geacht mogen worden om de transitievergoeding bij ontslag te betalen zonder dat daar een compensatie tegenover staat. De rechters gaan het weer wat drukker krijgen met slapende dienstverbanden. Heugelijker nieuws komt van het verloffront. Er is een traject gestart om de wet arbeid en zorg eenvoudiger en overzichtelijker te maken voor werknemers die hun arbeid combineren met zorgverantwoordelijkheden. De planning is om rond de zomer van 2025 een conceptwetsvoorstel gereed te hebben.

Heeft u ook wel eens vragen over ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid? Dan is onze dienstverlening iets voor u! Meer informatie