Tijdens de behandeling van de begroting voor 2020 van het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid hebben VVD en CDA minister Koolmees verzocht om een quickscan uit te voeren naar de Wet Werk arbeidsmarkt in balans (WAB). Dat is opmerkelijk, want de WAB is pas per 1 januari jongstleden ingegaan. De minister was er dan ook geen voorstander van, maar heeft de scan toch laten uitvoeren. We lazen de uitkomsten.

Het doel dat VVD en CDA met de quickscan voorstaan is om te volgen of de wet werkt zoals hij is bedoeld en de inzichten vanuit de scan mee te nemen bij de opvolging van de Commissie Regulering van werk. De partijen zien dat een dergelijk onderzoek beter uit te voeren is als er reële gegevens en echte data voorhanden zijn, maar willen graag al een peilstok bij werkgevers en werknemers insteken. Het is niet bedoeld om een zware conclusie te trekken, maar wel om een eerste gevoel te krijgen van wat die wet in de praktijk gaat doen. Minister Koolmees achtte een quickscan op basis van kwantitatieve gegevens niet mogelijk en niet heel zinnig, maar heeft de wens die het schopte tot aangenomen motie toch vervuld.

Alvorens Koolmees de uitkomsten van de scan formuleert, stelt hij dat door de (maatregelen die volgden op de) coronacrisis, niet zeker gesteld kan worden of vastgestelde effecten volledig aan de WAB zijn toe te schrijven. Daarnaast gaat het om nieuwe wetgeving en werkgevers en werknemers hebben altijd een bepaalde gewenningsperiode nodig.

In de reguliere media zijn er voorbeelden van werknemers die door de WAB een vaste aanstelling hebben gekregen, bijvoorbeeld het bericht dat bij Randstad afgelopen januari 2500 mensen hun uitzendbaan hebben ingeruild voor een vaste functie. Of de berichtgeving over dalende werkgeverslasten door de WAB als werkgevers veel vaste krachten hebben. In burgerbrieven en e-mails worden zorgen geuit over kostenstijgingen door de WAB, bijvoorbeeld bij werkgevers in de horeca en in de agrarische sector. Ook relateren werknemers het verlies van hun baan soms aan de WAB. Bij uitzendbedrijven is de omzet met 12% gedaald. Als reden hiervoor wordt de WAB genoemd. Inleners zijn terughoudender met de inhuur van flexkrachten en opdrachtgevers gaan vaker op zoek naar andere constructies zoals zzp. De FNV en uitzendorganisatie ABU zeggen signalen te hebben ontvangen dat flexwerkers worden vervangen door zzp'ers in onder meer callcenters, de schoonmaakbranche en de horeca. Koolmees stelt hen gerust met de mededeling dat voor de zomer informatie volgt over zzp-maatregelen.

Een andere geruststelling heeft te maken met de WW-premiedifferentiatie. Werkgevers betalen een lage WW-premie voor werknemers met een vast dienstverband. Als een werknemer met een vast dienstverband in enig jaar echter meer dan 30% overwerkt, dan wordt alsnog de hoge WW-premie in rekening gebracht. Door het coronavirus is er met name in de zorgsector sprake van veel overwerk. Het is natuurlijk niet de bedoeling van de overheid om dit te bestraffen. De 30%-regeling in de WW-premiedifferentiatie zal daarom niet van toepassing zijn tot 1 januari 2021.

U kunt de volledige brief van Koolmees met de uitkomsten van de quickscan op deze plaats doornemen.