Met name de Toeslagenaffaire heeft ervoor gezorgd dat er veel aandacht is voor de menselijke maat in de uitvoering van wettelijke regelingen. Dat ook het UWV ermee te maken heeft liet een rechtszaak onlangs zien. De Tweede Kamer is er ook druk mee bezig en probeert uit te zoeken wanneer beleid ‘hardvochtig’ is. We lazen wat momenteel de stand van zaken is en keken meteen nog even naar de UWV-rechtszaak.

Het kabinet laat onderzoek uitvoeren naar hardvochtige effecten in de Participatiewet, de UWV-wetten en het persoonsgebonden budget. Om dat te kunnen doen heeft onderzoeksbureau eerst vastgesteld wat we moeten verstaan onder ‘hardvochtigheid’. Uiteindelijk is er voor het onderzoek voor de volgende definitie gekozen: Er is sprake van een hardvochtig effect wanneer het leven van (groepen) burgers door het handelen van de overheid (potentieel) wordt ontwricht. Overheidshandelen gaat hierbij zowel om (stapeling van) wet- en regelgeving als om de uitvoering hiervan. Wanneer hardvochtige effecten optreden worden burgers veelal in hun bestaanszekerheid aangetast. Ook kunnen burgers op andere levensdomeinen ernstig in de problemen raken, bijvoorbeeld op het vlak van (geestelijke) gezondheid, werk, wonen, of persoonlijke relaties.

We lazen afgelopen week een uitspraak die goed past bij dit onderwerp. De uitvoering van wet- en regelgeving zorgde er in deze situatie voor dat een werkneemster in haar bestaanszekerheid werd aangetast. Dat ging de rechter gelukkig te ver. De werkneemster is na afronding van haar studie gaan werken, maar viel na korte tijd uit. Uiteindelijk leidde het tot een WIA-aanvraag. In de referteperiode had de werkneemster een dag gewerkt in een bijbaantje en verder een korte periode voorafgaand aan haar eerste ziektedag. Het UWV volgde het Dagloonbesluit en kwam daarmee tot een WIA-uitkering van iets meer dan 180 euro per maand.

De rechtbank oordeelt dat het UWV in dit geval niet had mogen vasthouden aan strikte toepassing van de betrokken wetgeving, omdat die toepassing voor eiseres onevenredig nadelige gevolgen heeft. Deze wetgeving had het UWV in dit bijzondere geval daarom buiten toepassing moeten laten. Eiseres en haar man leven met de gevolgen van haar ziekte en alle angsten en onzekerheden die dit met zich meebrengt. Zij staan onder grote druk. Het is te veel gevraagd dat eiseres vanwege wetgeving die niet voorziet in een passende berekeningswijze voor dit geval, daarbovenop steeds moet vechten om rond te komen. De rechtbank komt tot dit oordeel vanwege ontwikkelingen in de rechtspraak, de bijzondere omstandigheden van eiseres en ontwikkelingen bij het UWV. Met dit laatste wordt de brief van het UWV van juni van dit jaar aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bedoeld, waarin het UWV de berekeningswijze van het dagloon voor de WIA een knelpunt noemt.

Bron: Raad voor de rechtsspraak